Sık Sorulan Sorular
Watt, Bir armatürün aydınlatmak için elektrik şebekesinden çektiği elektrik gücü miktarını gösterir. Birçok kişi bir armatürün gücü (W) ne kadar yüksek ise, ışığın o kadar parlak olacağını düşünür. Bu tam olarak doğru değildir. Farklı tiplerdeki armatürler şebekeden daha az güç (yani daha düşük elektrik faturası) çekerken en az diğer armatürler kadar yüksek ışık verebilirler. İki adet armatürün hangisinin daha parlak olduğunu anlamak için watt değerlerine değil lümen değerlerine bakılmalıdır. Lümen değeri daha büyük olan armatürler her zaman daha parlak yanacaktır. Nasıl uzunluk metre, ağırlık kg ile ölçülüyorsa armatürler parlaklıkları da watt değeri ile değil lümen değerleri ile ölçülür.
Bir led ışık sağlamak için çevreye yaydığı toplam (insan gözüne göre) ışık miktarını yada ışık gücünü ölçmek için kullanılan Uluslararası birime lümen denir. Basit bir ifadeyle, Lümen (lm) ile gösterilir. Örneğin watt değeri yüksek olan armatürler daha fazla çevreye ışık yaymaktadır.
Işık verimi, bir aydınlatma elemanının elektrik gücünü ışığa ne kadar verimle dönüştürdüğünü belirtir. Bir ışık kaynağı, bir watt güç harcayarak kaç lümen ışık çıktısı sunuyorsa bu ışık verimidir. Işık akısının güce oranı, watt başına lümen cinsinden ifade edilir ve lm/W şeklinde sembolize edilir. Armatür kullanım kabiliyeti sadece watt-lümen ilişkisi üzerinden tanımlanamaz. Kullanılan armatürlerin ömrü, bakım maliyetleri, çalışma sıcaklığı, tepkime süresi, başlangıç satın alma maliyeti,- dim edilebilme, dış ortamlarda kullanım ve CRI gibi birçok özellikler armatür kullanım kabiliyetlerini tanımlar.
KELVIN (K) LED Armatürlerden önce tüm ev aydınlatmaları flamanlı ampuller tarafından sağlanıyordu. Bu ampullerde sadece 2700-3000K aralığında ışık verdiklerinden kelvin kavramı bilinmiyordu. Ancak enerji tasarruflu LED armatürler kullanılmaya başlandıkça ve bunların sundukları farklı renk sıcaklıkları bu kavramı güncel hayatta daha bilinir hale getirdi.
Satın aldığımız aydınlatma ürünlerinde ışık kaynağının hangi renk sıcaklığını verdiği belirtilir. Buna göre 2700-3000K arası sıcak renkleri verirken 4000K değerleri çoğu zaman gün ışığı da dediğimiz doğal beyaz ışığı verecektir. Kelvin değeri 6500K'e çıktığında artık soğuk beyaz bir ışık elde edilir. Hangi kelvin değerinde hangi sıcaklığın oluştuğunu yukarıdaki KELVIN RENK SICAKLIĞI TABLOSU'nda görebilirsiniz.
Sıcak ışık (2700-3000 Kelvin) 2700 – 3000 kelvin renk sıcaklıkları ”sıcak ışık” olarak kabul edilir. Sıcak ışık genellikle parlak soğuk ışığa göre daha yumuşak, iyi bir görüş ve rahat bir atmosfer sağlar. Bunun için yatak odaları, oturma odaları, yemek odaları ve lokantalarda tercih edilir. Ev yaşamında konfor sağlamak için bu renk sıcaklığı tercih edilmelidir.
Doğal ışık (4000 Kelvin) Sıcak ışık evlerde genel bir kabul görmesine rağmen, bazı kişiler doğal beyaz ışığı tercih edebiliyor. Doğal beyaz ışık 4000K (Gün Işığı) renk sıcaklığındadır. Kişilerde ve çalışanlarda enerjik ve ferahlatıcı bir ruh hali yarattığı için park, bahçe, ofis, girişler ve diğer çalışma ortamlarında Gün Işığı tercih edilmelidir.
Soğuk ışık (6500 Kelvin) Çalışma ortamlarında soğuk beyaz ışık iş verimliliğini artırabilir, detayları görmemiz gereken işlerde bu renk tercih edilmelidir. Görsel alanlar, güvenlik aydınlatmaları, Fabrikalar, Stadyumlar, Şantiyeler, Otoparklar ve garajlar için tavsiye edilir.
Armatürlerin katı ve sıvı cisimlere karşı koruma göstergesi - (IP Kodu) IP Koruma sınıfları iki rakamla gösterilir. Birinci rakam katı cisimlere karşı koruma, ikinci rakam ise sıvı cisimlere karşı korumayı gösterir. Koruması yüksek aydınlatma armatürlerinin iç kesimleri daha temiz olacağından dolayı, armatürlerde daha iyi bir verim sağlayacaktır.
Işık kaynağı tarafından yayılan ışığı kontrol altına alarak belirli bir açıda ve yoğunlukta dağılmasını sağlayan optik materyale lens adı verilir. Lensler, ışık açısı üzerinde hassas kontrol imkânı sağlar. Lensler, plastik, silikon ya da cam malzemeden çeşitli şekil ve boyutlarda imal edilebilir. Tek bir LED veya bir LED dizisi ile birlikte kullanılmak üzere tasarlanabilir. LED’ler üzerinde yer alan kubbe, birincil optik materyal olarak adlandırılır. Birincil optik LED’in kendisine yerleşiktir. LED’e yapışık haldeki bu kubbeden çıkan ışık, genellikle geniş bir açıda yayılmaktadır. Geniş açıda yayılan ışık, uzak mesafelerde aydınlatılacak yüzeye ulaşmadan kaybolmaktadır. Bu da LED aydınlatmalarda ikincil optik kullanımı gerekliliğini ortaya çıkartmaktadır. LED’ler yönlü ışık kaynaklarıdır ve maksimum 180 derece açıda ışık yayabilir. Birincil optik materyal ile birleştirilmiş tipik LED paketleri; genellikle 120 derece civarında ışık açısına sahiptir. Ancak 120 derece ışık açısı, pek çok uygulama için uygun değildir. Lensler, ışığı toplayıp, aydınlatılacak yüzeye kadar ulaştıran ikincil optik materyallerdir. Lensler, ışığı toplar ve tüm parlaklığı kontrollü bir açı ile aydınlatılacak yüzeye kadar ulaştırır. Lensler ışığı dikey ve yatay eksende dağıtır. Her iki eksende ışık açısı aynı ise bu tür lenslere simetrik lens adı verilir. Dikeydeki ışık açısı ile yataydaki ışık açısı farklı ise bu tür lenslere de asimetrik lens adı verilir. Belirli bir yönde odaklanmış ışığa ihtiyaç duyulan iç mekân ve dış mekân aydınlatmalarında asimetrik lensler kullanılmaktadır. LED ışık kaynaklı sokak lambalarında ışığın yol yüzeyine yansıtılması için asimetrik lensler kullanılmaktadır. Örneğin; 70x160 derece asimetrik lens ile ışık yol genişliği boyunca 70 derece açıyla, yol uzunluğu boyunca 160 derece açıyla yayılır. Bu sayede direkler altında çok parlak noktalar, direkler arasında karanlık noktalar oluşması önlenerek homojen bir aydınlatma sağlanmış olur. Lensler vidalanarak, yapıştırılarak ya da üzerindeki tırnaklar ile LED’e, baskı devre kartına ya da gövdeye tutturularak monte edilebilir. Lens seçimi yaparken, verimlilik değerine de dikkat edilmelidir. Bu değerin olabildiğince yüksek olması arzu edilmelidir. Çünkü yüzdesel olarak ifade edilen bu değer, ışığın ne kadarının lens dışına çıkabildiğini belirtir. Aydınlatma uygulamalarında lens seçimi tamamen proje ihtiyaçlarına göre belirlenmelidir. İkincil optik olarak lens yerine reflektör de kullanılabilir. Lenslerin reflektörlerden en büyük farkı ve avantajı ışık kaynağını gizlemesi ve bu sayede kamaşmayı azaltmasıdır.
CRI (Renksel Geriverim İndeksi), gün ışığı (100%) referans kabul edildiğinde, renk kayıplarına göre yapay ışığın yüzdesel olarak değerlendirilmesidir. Başka bir deyişle gün ışığında renkleri 100% algıladığımızı kabul ediyoruz. Yapay ışıkta 14 renkte yapılan ölçümlerin ortalama renk görme oranını biz o ışık kaynağının CRI değeri olarak değerlendiriyoruz.
Ölçümlerde CRI değeri, referans akkor lamba altındaki değerler ile karşılaştırılarak belirlenir. CRI değeri yüksek çıkıyorsa o ışık kaynağı altında ortam ve nesneleri doğal durumuna yakın hatta eşit görmek mümkündür. Yüksek değerli CRI aynı zamanda daha doğal cilt tonları üretir. Normal yaşam alanlarında %80 üstü CRI, renkleri etkili görmemizi sağlayabilir. Ancak renklerin daha önem kazandığı yerlerde (butik, kuaför, tekstil mağazası, galeriler gibi) 90% üzeri CRI ürünler tavsiye edilir.
Güç Faktörü (Power factor) Alternatif akım (AC) devrelerde, devre üzerinde kullanılan gerçek gücün, devreye verilen görünür güce oranına güç faktörü denir. Güç faktörü 0 ile 1 arasında değer alabilir. Bu değerin 1’e yakın olması arzu edilen durumdur.
Avrupa Ekonomik Alanında (AEA) serbest dolaşımda bulunan birçok üründe CE harflerini görürüz. Avrupa’ ya Uygunluk anlamına gelen bu işaret Topluluk içinde satılan ürünlerin asgari güvenlik, sağlık ve çevre koruma gereklerine göre denetlendiğini/ değerlendirildiğini gösterir. Avrupa Topluluğu içerisinde satın aldığınız yeni bir telefon, mutfak robotu, televizyon veya boya kaleminde CE işaretini görürsünüz. CE işareti aynı zamanda tüm üreticilerin hesap verilebilir aynı kurallara uyumunu zorunlu kılarak adil rekabet koşullarını ifade eder. Ürünlerin serbest dolaşımı ile ilgili genel kurallar “COMMISSION NOTICE The ‘Blue Guide’ on the implementation of EU products rules 2016” dokümanı içerisinde açıklanmaktadır.
ENEC, elektrikli ürünler için başta güvenlik olmak üzere ilgili Avrupa standartlarına uyumluluğu gösteren standartlar bütünüdür. ENEC belgesi, Avrupa pazarına girecek elektrikli ürünler için CE belgesine tamamlayıcı niteliktedir. ENEC‘in açılımı European Norms Electrical Certification yani Avrupa Normları Elektrik Sertifikasyonu‘dur. ENEC belgesi, üretici veya ithalatçı tarafından değil, bağımsız olarak üçüncü bir tarafça verilir. Belgelendirme aşamasında testler, dünya genelinde onaylanmış bağımsız test laboratuvarlarında gerçekleştirilir. ENEC belgelendirmesi, üçüncü taraf testleri, yılık fabrika denetimleri, ürün ve üretimlerin izlenmesi, ENEC logosunun görülebilir şekilde kullanımını kapsayan bir süreçler bütünüdür.
ENEC, Avrupa’da yüksek kaliteyi temsil eden bir marka işaretidir. Üzerinde bulunduğu ürünün güvenlik standartlarına uyumlu olduğunu gösterir. CE işaretini destekleyici niteliktedir ve piyasa gözetim makamlarına yardımcı olur. ETICS verilerine göre, 85.000‘den fazla ürünü kapsayan 16.000‘den fazla geçerli sertifika bulunmaktadır. Tüm elektrikli ürünler için geçerli olan ENEC, aydınlatma ürünleri için de geçerlidir. LED aydınlatma armatürleri, LED sürücüler ve diğer aydınlatma bileşenleri ENEC işareti aldığında Avrupa pazarına kolayca girebilir. Çünkü, ENEC işareti ürünün Avrupa normlarına uygun olduğunu belirtmektedir.
ENEC belgesine sahip aydınlatma firmaları aşağıda listelenmiştir, ENEC belgeli bir ürüne ihtiyacınız varsa bu firmalar ile iletişime geçebilirsiniz.
IK Darbeye Dayanıklılık Koruma Sınıfları IK Derecelendirmeleri, elektrikli ekipman muhafazaları tarafından harici mekanik etkilere karşı sağlanan koruma derecelerini gösteren uluslararası bir sayısal sınıflandırmadır. Bu derecelendirme, bir ürün seçiminde belirleyici olabilir. Mekanik ömrü değil, bir ürünün çevresel saldırılara karşı koyma kapasitesini değerlendirir. IEC 62262:2002 ve IEC 60068-2-75:1997'ye uygun olarak, bir muhafazanın içeriğini dış etkilerden korumak için kapasitesini belirtmenin bir yolunu sağlar. Test sırasında derecelendirilen direnç seviyesine göre ürüne bir IK kodu atanır. IK0 ile IK10 arasında değişen bu kod, ürünün emebileceği enerji seviyesini belirler.
